De hoeksche waard

De Hoeksche Waard wordt door het Spui gescheiden van Voorne-Putten, door de Oude Maas van IJsselmonde en door de Dordtsche Kil van het Eiland van Dordrecht. Het brede Haringvliet en het Hollands Diep vormen de barrière naar Goeree-Overflakkee en het vasteland van Noord-Brabant. Het Vuile Gat vormt in het zuidwesten de scheiding met het eiland Tiengemeten.

De hoeksche waard is een gebied dat behoort tot het nationaal landschap, dus een beschermd gebied.

In de Romeinse tijd stroomde de Maas waar nu de Binnenbedijkte Maas (Binnenmaas) ligt. Haaks hierop stroomde de Striene in noord-zuid richting door het gebied.

De huidige Hoeksche Waard ontstond na 1421 toen de Sint Elisabethsvloed het gebied overstroomde en de waterlopen in het deltagebieddrastisch veranderde.

Door de st Elisabethsvloed is ook b.v de Biesbosch gevormd

Daarvoor hoorde het oostelijk deel bij de Groote of Hollandsche Waard, en het westelijk deel bij het voormalige eiland Putten. Na deze overstroming waren alleen de polders Munnikenland en Sint Anthoniepolder en enkele dijken nog over. In de Sint Anthoniepolder staat nog een kerkje dat tussen 1300 en 1400 is gebouwd. De naam Hoeksche Waard is afgeleid van de ambachtsheerlijkheid Hoecke, het tegenwoordige Puttershoek.

De bedijking van de Hoeksche Waard vond in hoofdzaak plaats tussen 1538 en 1653. In de anderhalve eeuw daarna werden nog wat gorzen langs het Haringvliet en het Hollands Diep bijbedijkt. In de laatste 200 jaar is aan de omvang van het eiland dus niet veel veranderd. Alleen langs het Hollands Diep zijn er nog wat strookjes ingepolderd.

De Sint Anthoniepolder is (met de polder Oud Bonaventura) de enige polder in de huidige Hoeksche Waard die niet overstroomd raakte tijdens de Sint Elisabethsvloed (1421).

De Sint Anthoniepolder is de polder die aan de andere kant van de dijk ligt.

In de buurt

 Herv. Kerk st Anthonie

 De Sint Anthoniepolder is in het bezit van het oudste kerkje op de Hoeksche Waard, een in romaanse stijl opgetrokken gebouwtje met klokkentoren. Dominee Schmidt, de vader van Annie M.G. Schmidt, had hier zijn eerste standplaats, begin 20e eeuw.

Dit Kerkje staat een paar honderd meter hier vandaan, het bekijken tijdens een wandeling is de moeite waard.

Hof van Moerkerken

Op het Hof van Moerkerken, aan de Wilhelminastraat 66 in Mijnsheerenland, is tegenwoordig een 18e-eeuws landhuis gelegen. Van oorsprong woonde de ambachtsheer aan het Hof van Moerkerken. Een monumentale poort uitgevoerd in een vroege versie van de Lodewijk XVI-stijl uit 1776 markeert de toegang. Het gebouw is anno 2007 in particulier bezit en staat onder toezicht van Monumentenzorg.

De historie van het Hof van Moerkerken voert terug tot 1440, toen de Vlaamse ridder Lodewijk van Praet die onder meer ambachtsheer was van het Belgische Moerkerke zich in Nederland vestigde. In 1424 kwam hij in het bezit van verschillende gronden langs de noordoever van de Maas. Hier liet hij het gebied van het Munnikenland tot de Westmaas afdammen, legde de Westdijk aan en voltooide door middel van de Blaakse dijk naar Puttershoek en vandaar langs de Boezemvliet naar de Maasdam de nieuwe polder. In deze polder werd een dorp gebouwd dat eerst Zevenhuizen, toen Moerkercken, later 's-Heerenland, Mijnsheerenland van Moerkerken en tenslotte Mijnsheerenland zou heten.

Het Hof van Moerkerken zelf is waarschijnlijk gebouwd door Lodewijks zoon Vranck van Praet omstreeks 1445. Met het overlijden van de weduwe van Vranck van Praet in 1514 kwam het hof in andere handen. Rond 1600 werd het hof omschreven als een "tamelick" herenhuis. Een omschrijving uit 1620 luidt "Het huijs en hoff te Moerkerken, de keete, druijfhuijs, boomgaert, thuijn, visscherij van de haven van Moerkerken, het lant achter den voorsz.thuijn, mittsgaders het lant en rijetvelt lancq den maeskant". In 1663 brandde het toenmalige huis af en in 1664 werd een begin gemaakt met het huidige gebouw. Rond 1796 volgde een grondige verbouwing die het landhuis haar huidige uiterlijk gaf.

Voorafgaand aan de Tweede Wereldoorlog deed het Hof van Moerkerken tijdelijk dienst als vluchtelingenopvang. Tijdens de Tweede Wereldoorlog was een herstellingsoord voor tuberculose-patiënten gevestigd in het hof. Ook heeft Frederik van Eeden enige tijd op het hof gewoond. Zijn roman Van de koele meren des doods is hier geschreven en later deels op deze locatie verfilmd.

Maasdam

Het dorp heeft twee windmolens: de korenmolen De Hoop aan de Gatsedijk steekt boven het dorp uit, terwijl de poldermolen St. Anthonymolen aan de westkant van het dorp in het open landschap staat.

Maasdam kwam in 2007 landelijk in het nieuws doordat er nieuwe bushokjes werden geplaatst. Deze zouden "hufterproof" zijn, dus niet kapot te krijgen. Maasdam had hiermee de primeur. Het dorp had al lang last van vandalen die de bushokjes sloopten. Een van de twee hokjes aan de 's Gravendeelseweg werd na een paar weken al in de as gelegd.

Zo werd ook hier op het eiland vroeger bijna iedere flitspaal steevast met een grote landbouwtrekker omvergetrokken! Maar kijk uit, dat is nu niet meer!:)

Molens

        St. Anthonymolen

De St. Anthonymolen of Polderse Molen is een in 1749 ter vervanging van een eerdere wipmolen gebouwde poldermolen aan de Polderdijk 25 in Maasdam in de Nederlandse gemeente Binnenmaas. Het is een ronde stenen molen die zwart is geteerd. Tot 1957 bemaalde deze molen de polder; vanaf 1935 samen met een elektrisch hulpgemaal bij de molen.

Een aantal onderdelen van de kap, waaronder de voeghouten, zijn van geklonken ijzer en werden in 1842 voor de molen vervaardigd door de fa. Pot.

Het gevlucht van de molen is Oud-Hollands; het water wordt opgevoerd met behulp van een scheprad. De St. Anthonymolen heeft nog steeds een functie als reservegemaal. Van 2006 tot 2008 is de molen ingrijpend gerestaureerd, waarbij ook een deel van het metselwerk is vervangen.

De molen is sinds 1992 eigendom van de Stichting tot behoud van Molens in de gemeente Binnenmaas en is op afspraak te bezichtigen.

       

Korenmolen de hoop

 De Hoop in Maasdam is een korenmolen die in 1822 is gebouwd en waarschijnlijk omstreeks 1870 tot stellingmolen is verhoogd. Van oorsprong was de molen een grondzeiler. Tot ca. 1950 was de molen in bedrijf; daarna werd deze uitsluitend nog als opslagplaats gebruikt tot in 1966 de gemeente Maasdam De Hoop voor 1 gulden kocht. In 1969 volgde een uitwendige restauratie en na 1983 is de molen weer maalvaardig gemaakt. In maart 2010 is de molen echter stilgezet vanwege het scheefzakken van de molen, een verrotte windpeluw en de slechte toestand van stelling en gevlucht.

Van de drie koppels stenen die De Hoop ooit had zijn er nog twee aanwezig. Verder is er een windgedreven mengketel aanwezig. Onderin de molen bevindt zich een maalstoel die wordt aangedreven door een gerestaureerde petroleummotor. De Hoop is op zaterdagen van 10:00 tot 17:00 te bezichtigen

De Oostmolen

 De Oostmolen is de laatst overgebleven wipmolen in de Hoeksche Waard en dateert uit 1616. Tot 1929 werd de polder Moerkerken (circa 1.325 ha., opvoerhoogte 1,55 m.) tevens bemalen door twee andere molens. Een daarvan, de Westmolen die uit 1740 dateerde, is in 1928 is afgebrand. De Oostmolen en de Westmolen stonden in Mijnsheerenland. De andere molen die de polder Moerkerken bemaalde, was de poldermolen Het Oudeland van Maasdam en Puttershoek. De functie van deze molen werd in 1925 overgenomen door een elektrisch gemaal. In 1959 werd de molen gesloopt.

De Oostmolen werd in 1948 buiten bedrijf gesteld en heeft voor het laatst dienst gedaan tijdens de watersnoodramp van 1 februari 1953. Daarna volgde verval van de molen. In de jaren 2005-2010 is de molen geheel gerestaureerd. De oostmolen draait regelmatig . Zo staat De Oostmolen ook te boek als reservegemaal.

In 1962 kocht de gemeente Mijnsheerenland  De Oostmolen, die in 1984 na de herindeling eigendom werd van de gemeente Binnenmaas. Vanaf 1992 is de wipmolen in eigendom en beheer bij de Stichting Molens Binnenmaas.

Bezichtiging: In beginsel elke donderdagmiddag van 14.00 – 16.00 uur; elke zaterdag van 10.00 – 16.00 uur en voorts op afspraak met de molenaars.

Binnenmaas

Recreatieoord de binnenmaas

Recreatieoord Binnenmaas is een groot familiepark, onder de rook van Rotterdam. Zodra het zonnetje schijnt, lacht heel het park! Spetteren in het openluchtzwembad, knuffelen op de kinderboerderij of lekker scheuren met kleine Formule 1 auto's. Veel plezier!

Natuur

Nationaal landschap

Luctor et Emergo mag dan de wapenspreuk van Zeeland zijn, het ‘ik worstel en kom boven’ is minstens zo goed van toepassing op het open gebied ten zuiden van Rotterdam. Wat nu de Hoekse Waard heet, was lang een mozaïek van tientallen verschillende polders. In het rampjaar 1421 veegde de St. Elisabethsvloed de meeste polders compleet van de kaart. Beetje bij beetje werd het land weer op de zee teruggewonnen, polder voor polder opnieuw bedijkt.

Het resultaat is een weids landschap aan de rand van de Randstad waar het vooral volop genieten is van de vogelwereld. In het voorjaar hoor je de grutto’s, kieviten en tureluurs, in de winter neemt het gak-gak van brand- en kolganzen de weilanden over. Het is mooi wandelen over de beboomde dijken en over het wilgenhakhoutpad vanaf de dijk bij Heinenoord. Bij Piershil en Zuid-Beijerland zijn twee oude, langgerekte kreken uit de 17de eeuw nog goed te overzien.

De Hoeksche Waard is sinds 2005 één van de twintig Nationale Landschappen. In het Nationaal Landschapcentrum aan de Veerweg in Numansdorp kun je veel informatie vinden voordat je het gebied, te voet of per fiets gaat verkennen.

Grienden

Langs de Oude Maas liggen grienden, ook wel wilgenakkers genoemd. Staatsbosbeheer beheert de grienden bij Heinenoord. Een deel wordt nog iedere drie jaar gekapt. Vanaf de buitenkaai (de dijk) tussen Heinenoord en de Heinenoordtunnel voert het 600 meter lange Cees Leenheerpad door het wilgenhakhout. Langs de Oude Maas liggen ook twee buitenpolders: de Geertruida Agathapolder en de polder Groot Koninkrijk. Deze natte polders hebben een eigen gemaal. De Geertruida Agathapolder loopt iedere winter bij hoge rivierwaterstanden onder water en wordt in de volksmond De Blankert genoemd. Beide polders zijn rijk aan weidevogels en zitten ’s winters vol met ganzen.

Kreken

Langs de oevers van twee mooie oude kreken, het Groote Gat bij Zuid-Beijerland en de Drom bij Piershil, herbergen de rietvelden en graslanden bijzondere plantjes, zoals ratelaar, kale jonker en verschillende soorten orchideeën. De kreekgebieden zijn niet toegankelijk, maar wel goed te zien vanaf de dijk. In het Groote Gat kun je watervogels observeren vanuit een vogelkijkhut. De Drom is niet toegankelijk, maar wel goed te overzien vanaf de Zuidzijdsedijk

Bossen

Tussen 1974 en 1995 is er op verschillende plaatsen in de Hoeksche Waard bos aangeplant. Je vindt deze bossen bij Piershil, Zuid-Beijerland, Numansdorp, Strijen en ’s-Gravendeel. Door de bosaanleg zijn bosvogels als Goene Specht, Grote Bonte Specht en Gaai een stuk talrijker geworden. Zeker op warme zomerdagen is het een goed idee om deze bossen te bezoeken. Door het eigen bosklimaat is het er lekker koel.

Tiengemeten

Tiengemeten is een eiland in het haringvliet wat onder natuurmonumenten valt.

Vroeger werd er “geboert” op het eiland, wat nu al lang niet meer is.

Toen was tiengemeten wel iedere strenge winter in het nieuws, als de kinderen met de helicopter naar school gebracht werden, en de eerste levensbehoeften met die helicopter naar het eiland gebracht werden.

De naam tiengemeten duidt op de grootte: een gemetis een oude landmaat van ruim 0,4 hectare. Tiengemeten is 7 km lang en 2 km breed. De maat van het eiland en de naam zijn nu dus niet meer met elkaar in overeenstemming: 10 gemeten is ongeveer 4 hectare, wat wil zeggen: een stuk van 100 bij 400 meter.

Tiengemeten was van oudsher de toegangspoort vanaf de Noordzee naar de havenplaatsen Dordrecht en Rotterdam. Schepen, die naar De Oost waren geweest, moesten soms tot enkele maanden in quarantaine voor anker bij het eiland Tiengemeten.

Nu is er een bezoekerscentrum, en kan je de gehele dag aan aktiviteiten meedoen en genieten van de stilte en de natuur.

Akkerranden

Akkerranden zijn een onderdeel van het project biodiversiteit. De Hoeksche Waard is tot proefgebied gemaakt, omdat hier goede voorwaarden aanwezig zijn, zoals reeds bestaande samenwerking tussen boeren en natuurbeschermers. Er zijn reeds een groot aantal akkerranden te bezichtigen. 

De rijkelijk begroeide akkerranden hebben een positief effect op het bestrijden van plagen. Goede insecten zoals spinnen, loopkevers, lieveheersbeesjes en sluipwespen overwinteren in de akkerranden. In de lente trekken zij het gewas in en eten daar met name de luizen op. Dat maakt het gebruik van chemische bestrijdingsmiddelen overbodig voor met name tarwe en aardappels. 
Om boeren te stimuleren meer akkeranden aan te leggen is er de Akkerandenregeling Hoeksche Waard

Vlietprojecten

Kreken zijn bouwstenen

In een ver verleden wisselden hoog en laag water elkaar af in de Hoeksche Waard. De kreken stonden in verbinding met het open water van de Haringvliet, het Spui en de Oude Maas. Door inpoldering zijn ze binnendijks komen te liggen. Hun functie als getijdegeul ging verloren. Maar de kreken zijn er gelukkig nog wel!

Met het herstellen van de kreken in het landschap snijdt het mes aan meer dan twee kanten. Door de afwisseling met het agrarische aspect wordt het landschap boeiender. Er komt meer ruimte voor waterberging. Het maken van een natuurnetwerk en de verbetering van de waterkwaliteit geeft planten endieren weer vrij spel. Wandelaars kunnen hun hart ophalen op de nieuwe wandelpaden langs de kreken.

Wandelen, fietsen

De hoeksche waard is een gebied bij uitstek om te wandelen of te fietsen.

Er zijn vele wandelpaden, en een uitgebreid “knoopppuntennetwerk” om met de fiets eropuit te trekken.

Buiten de Hoeksche waard

Biesbosch

De biesbosch is het grootste zoetwatertijdengebied van Europa. Er is veel te beleven. Varen langs wilgenvloedbossen, kanoën door kronkelende kreekjes, wandelen over ruige paadjes, fietsen langs open weides vol watervogels. Ga op zoek naar bevers. Geniet van de bijzondere planten en bloemen. Neem je verrekijker mee om vogels te spotten. Sta eens stil en luister naar het kabbelen van het water. Proef, voel, aanschouw, ruik de bijzondere natuur. De Biesbosch is altijd in beweging. Dat moet je beleven.

Een bezoek aan de Biesbosch begint bij een van de twee bezoekerscentra of het Biesbosch Museum. Vanuit de bezoekerscentra in Dordrecht en Drimmelen wordt een scala aan activiteiten georganiseerd. Wandelexcursies en rondvaarten, met of zonder gids. Of zelfs een rondvaart op de op zonne- energie varende Halve Maen in Dordrecht. Of huur een kano of een fiets.

Dordrecht

Dordrecht is de oudste stad van Holland en kent dan ook een rijke historie. Dordrecht heeft ook ruim 1.000 monumenten en is daarmee één van de grootste monumentensteden van het land. Bekende monumenten zijn de Groothoofdspoort, de Grote of Onze Lieve Vrouwenkerk en het Dordrechts Museum.

Rondje Dordt
Dordrecht kent een erg aantrekkelijk Rondje Dordt; een wandelroute langs alle interessante plekjes. In het seizoen is er ook nog een Waterrondje Dordt; daarbij ziet men de stad vanuit een bijzondere positie en komt men ook even op het drukste rivierenknooppunt van Europa, waar de Noord, De Oude Maas en de Nieuwe Merwede elkaar ontmoeten.

Rotterdam

Manhattan aan de Maas

Een indrukwekkende skyline dichtbij? Je vindt het inRotterdam. Deze stad staat bekend om haar fantastische architecturale bouwwerken. Bewonder de spectaculaireErasmusbrug of de wereldberoemde kubuswoningen. Tot 2004 had Rotterdam de grootste haven ter wereld. Wil je hierover meer weten, bezoek dan eens hethavenmuseum. Dat kan bogen op een collectie van meer dan een half miljoen scheepvaartobjecten.

In het museum Boijmans Van Beuningen kan je genieten van een indrukwekkende verzameling beeldende kunst. Winkelen kan je in het Manhattan aan de Maas op veel verschillende manieren. Boeiende musea en fascinerende gebouwen, overdag zal je je tijd alvast kunnen vullen.

Maar Rotterdam is als dé uitgaansstad van Nederland ook zeker ’s avonds de moeite waard. Ga eens goed uit de bol in één van de vele bekende clubs. Heb je Rotterdam nog nooit gezien, dan wordt het hoog tijd. Ook ideaal voor een daguitstap!